De Franse hoofdrolspelers

Een korte voorstelling van enkele belangrijke personen die een rol gespeeld hebben in deze geschiedenis langs de Franse kant.

Filips IV de Schone, koning van Frankrijk

Koning van Frankrijk

Hij was kleinzoon van de heilige Lodewijk en is koning van Frankrijk geworden in 1285, op zeventien jarige leeftijd. Zijn ambitie was niet klein: als koning regeren in een oppermachtig gecentraliseerd Frankrijk. En daar vormden zijn leenmannen een hinderpaal. Zo ook de Vlaamse graaf, zijn peetvader, die tevens over een zeer rijk graafschap heerste. Vlaanderen inpalmen werd een prioriteit voor Filips.

Filips was zelf niet aanwezig bij de Guldensporenslag, maar wel bij de Slag op de Pevelenberg in augustis 1304. Daar drong Willem van Gulik met zijn mannen al vechtend diep door in het Frans kamp en volgens de legende dronk hij in de tent van de koning uit diens beker. Filips ontsnapte ternauwernood aan de dood, dankzij zijn lijfwacht die hem zijn wapenkleed van het lijf rukte, zodat hij niet herkend kon worden. Uiteindelijk moest hij afzien van zijn plannen om Vlaanderen in te lijven bij zijn koninklijke domeinen.

Robert, graaf van Artois

Robert d'Artois

Hij gold als de beste Franse ridder en aanvoerder van zijn tijd. Daarom kreeg hij de leiding over het leger dat in 1302 naar Vlaanderen trok. Hij had tijdens zijn jeugd een aantal jaren in Kortrijk gewoond en kende daardoor waarschijnlijk goed het slagveld. Dit heeft hem nochtans niet kunnen helpen op 11 juli 1302.

Toen hij zag dat de Franse ridders dreigden te worden terug geworpen ging hij zelf ook ten aanval, op zijn prachtige strijdros Morel. Zijn aanval was dusdanig krachtig dat hij diep in de Vlaamse rangen doordrong en volgens de legende ook een stuk uit de Vlaamse banier wist te scheuren. Hierop werd hij echter door lekebroeder Willem van Saeftinghe van de abdij Ter Doest neergeslagen.

Eveneens volgens de legende smeekte hij het leven van zijn paard te sparen. Tevergeefs, want die legende verhaalt verder dat de Vlamingen die hem aanvielen hem toe sneerden dat ze zijn Waals (Frans) niet verstonden. Hij is samen met zijn paard en honderden Franse ridders gesneuveld.

Jacques de Châtillon sur Marne, heer van Leuze

Jacques de Châtillon

Broer van de graaf van Saint-Pol en oom van de Franse koningin Johanna van Navarra. Hij was een typisch Frans ridder die weinig of geen voeling had met de volksklasse. Hij wordt in juni 1300 door de Franse koning aangesteld als landvoogd over Vlaanderen.

Zijn grote gebrek was dat hij de Vlaamse politieke situatie volledig verkeerd inschatte. Hij was niet gewoon aan de traditie van vrijheid en zelfstandigheid van de Vlaamse steden, die veel rijker en machtiger waren dan eender welke Franse stad buiten Parijs. Door zijn misprijzen van het gemeen wist hij zich enkel de haat van het volk op zijn hals te halen en droeg hij wezenlijk bij tot het mislukken van de integratie van Vlaanderen in Frankrijk.

Op 18 Mei 1302 kon hij maar net ontsnappen aan de slachting te Brugge door zich ironisch genoeg als eenvoudig man te vermommen. Maar uiteindelijk zou ook hij sneuvelen in Kortrijk op 11 juli 1302.

Pierre Flote, heer van Ravel

Pierre Flote

Jurist, koninklijk ridder en lid van het koninklijk hof als kanselier. Hij had het volledige vertrouwen van koning Filips de Schone en hij wendde al zijn kennis, macht en invloed aan om de grootsheid en het absolutisme van de Franse koning te benadrukken. Het is grotendeels aan de juridische steekspelen van Pierre Flote te danken dat de Vlaamse graaf uiteindelijk geen uitweg meer zag uit de hem opgelegde verplichtingen en beschuldigingen.

Hij was aanwezig in Kortrijk op 11 Juli, omdat hij persoonlijk die weerspannige lieden van Vlaanderen eens een lesje wilde leren. Het mocht echter niet zijn, want ook hij sneuvelde.

Karel, graaf van Valois en Anjou, broer van koning Filips

Charles de Valois

Jongere broer van de koning van Frankrijk. Hij leidde het Franse leger dat in 1297 Vlaanderen binnen viel nadat graaf Gwijde zijn leentrouw opgezegd had. Tot 1300 had hij de militaire leiding van de Franse troepen in Vlaanderen. Gwijde van Dampierre gaf zich aan hem over in mei 1300.

Op de Guldensporenslag was Karel niet aanwezig, omdat hij toen op veldtocht in Italië was. Tijdens de slag op de Pevelenberg heeft hij wel meegevochten. Hij zal pas veel later in 1325 overlijden.

Overige

Van de volgende heren is geweten dat zij aanwezig waren tijdens de Guldensporenslag en meevochten aan de Franse kant.

Raoul
de Clermont en Beauvaisis, heer van Nesle en connétable van Frankrijk
Raoul de Nesle

gesneuveld

Guy
de Clermont en Beauvaisis et de Nesle, heer van Breteuil en maarschalk van Frankrijk
Guy de Nesle

gesneuveld

Simon
de Melun, heer van La Loupe en Marcheville en maarschalk van Frankrijk
Simon de Melun

gesneuveld

Louis
zoon van de graaf van Clermont en latere hertog van Bourbon
Louis de Clermont

kon ontsnappen

Guy
de Châtillon sur Marne, graaf van Saint-Pol
Guy de Châtillon

kon ontsnappen

Robert
graaf van Auvergne en Boulogne
Robert d'Auvergne

kon ontsnappen

Jean
de Ponthieu, graaf van Aumale
Jean de Ponthieu

gesneuveld

Jean
de Brienne, graaf van Eu
Jean de Brienne

gesneuveld

Jean
de Trie, graaf van Dammartin
Jean de Trie

gesneuveld

Renaud
de Trie, heer van Vaumain
Renaud de Trie

gesneuveld

Mathieu
de Trie, heer van Fontenay-en-Vexin
Mathieu de Trie

gesneuveld

Jacques
heer van Bayon en Lafauche
Jacques de Bayon

kon ontsnappen

Godevaart
van Brabant, heer van Aarschot, oom van Hertog Jan II van Brabant
Godevaart van Brabant

gesneuveld

Jan
zonder Genade, graaf van Ostrevant, zoon van graaf Jan van Henegouwen en Holland
Jan zonder Genade

gesneuveld

Arnold
van Wezemaal, maarschalk van Brabant
Arnold van Wezemaal

gesneuveld

Raoul
zoon van de graaf van Soissons
Raoul de Soissons

gesneuveld

Godefroy
zoon van de graaf van Auvergne en Boulogne
Godefroy van Boulogne

gesneuveld

Jean
graaf van Dreux, heer van Braine, Monfort-l'Amaury en Joigny
Jean de Dreux

kon ontsnappen

Gaucher
de Châtillon, graaf van Porcean
Gaucher de Châtillon

kon ontsnappen

Robert
de Tancarville, kamerheer van Normandië
Robert de Tancarville

gesneuveld

Jean
heer van Châlons-sur-Marne en Bazoches
Jean de Bazoches

gesneuveld

Thomas
de Coucy
Thomas de Coucy

gesneuveld

Dreux
de Mello, heer van Orme en Chinon
Dreux de Mello

kon ontsnappen

Raoul
le Flamenc, heer van Cany en Verpilliers
Raoul le Flamenc

gesneuveld

Gerard
d'Abbeville, heer van Boubers-en-Vimeu en Fressenville
Gerard d'Abbeville

gesneuveld

Jean
Heer van Raineval en Pierrepont
Jean de Raineval

gesneuveld

Jean
heer van Saint-Martin-le-Gaillard
Jean de Saint-Martin

gesneuveld

Godefroy
heer van Aspremont en Quiévrain
Godefroy d'Aspremont

gesneuveld

einde