De Franse koning in Vlaanderen

In mei 1301, een jaar na de gevangenzetting van de Vlaamse graaf, kwam Filips IV de Schone zijn nieuwe gebieden bezoeken en hield hij blijde intredes in de voornaamste steden. Daarbij was het gemeen zeker niet vijandig gezind ten opzichte van de koning. Ze hoopten immers dat er een nieuwe wind ging waaien om hun situatie potentieel te verbeteren.

Een land van koninginnen

In Gent, de grootste stad ten noorden van Parijs, heerste er onder het gemeen grote onvrede over een belasting op de dagelijkse verbruiksgoederen, het ongeld. Deze belasting werd voornamelijk geheven om de zware stadsschulden aan te zuiveren. Bij de intrede van de koning vroeg het volk de afschaffing van deze belasting, wat door Filips in het vuur van het prachtige feest dat ter zijner ere werd gehouden, werd toegestaan. Dit was zeer tegen de zin van het patriciaat.

In Brugge wilde het patriciaat dit gebeuren uiteraard vermijden en dus verboden zij het gemeen van eender welk verzoek in deze zin te verwoorden, op straffe van de dood. Het gevolg was dat bij de intrede van de koning in Brugge het volk stil en ontevreden langs de kant van de weg stond, wat de koning ten hoogste verwonderde.

Ondertussen hadden de patriciërs kosten noch moeite gespaard om de koning in alle luister, pracht en praal te ontvangen. Het ontlokte aan de Franse koningin de commentaar dat hoewel zij dacht alleen de koningin te zijn, blijkbaar elke vrouw in Vlaanderen zich koningin achtte. Zodanig rijkelijk waren de mensen gekleed.

Het grafmonument van koning Filips IV de Schone in Saint-Denis, Frankrijk

Bij het vertrek van de koning uit Vlaanderen was het politieke klimaat in het voormalige graafschap niet veel veranderd. De tegenstelling tussen de Leliaarts en de Liebaarts bestond nog steeds en was zelfs verscherpt. Het rijke patriciaat, dat voor het overgrote deel tot de kant van de Leliaarts behoorde, kon zich door de vernieuwde Franse heerschappij nog meer verrijken. De eerder arme volksklasse en de ambachten die tot de partij van de Liebaarts behoorden zagen zich nog meer uitgebuit. Een opeenvolging van gebeurtenissen zou de directe aanleiding geven tot een rechtstreekse confrontatie tussen beide partijen.

Meer info over de politieke situatie in Vlaanderen kan u o.a. terug vinden in :
W. PREVENIER, Leliaards en Klauwaards voor en na 1302, in P. TRIO, D. HEIRBAUT en D. VAN DEN AUWEELE (red.), Omtrent 1302, Leuven, 2002.